B3. Case studies

Een case study is een onderzoeksstrategie waarmee je één of enkele ‘gevallen’ diepgaand bestudeert in hun natuurlijke omgeving, waarbij het geval vaak in ruimte en tijd wordt afgebakend. In beleidsonderzoek zijn bijvoorbeeld complexe besluitvormingsprocessen nogal eens een object van een case study. Een case study wordt gekenmerkt door een klein aantal onderzoekseenheden, een arbeidsintensieve benadering, een voorkeur voor diepgang boven breedte van het onderzoek en een beredeneerde, geïnformeerde keuze van gevallen.

Vragen in een case study richten zich vooral op hoe en waarom bepaalde processen zich voltrokken hebben. Zo kun je bijvoorbeeld bij een evaluatie van de decentralisatie van het jeugdbeleid verschillende vragen stellen:

• Hoe is de uitvoering in verschillende gemeenten verlopen? (beschrijvende vraag)
• Hoe succesvol was de decentralisatie in een aantal gemeenten? (toetsende vraag)
• Hoe en waarom was de decentralisatie in gemeenten succesvol? (verklarende vraag)

Er zijn verschillende typen casestudies. Staat er één geval centraal, dan spreken we van een enkelvoudige case study. Onderzoek je meerdere gevallen, dan kun je dat op verschillende manieren doen. Je kunt cases parallel aan elkaar onderzocht of achter elkaar onderzoeken. Voor een case study kunnen veel soorten (kwantitatieve en kwalitatieve) data worden gebruikt. Vaak wordt gebruik gemaakt van triangulatie (meerdere verschillende methoden inzetten om een evaluatievraag te beantwoorden) en worden meerdere databronnen gebruikt om tot betrouwbare bevindingen te komen.

Een case study is niet beperkt tot een specifiek beleidsterrein. Of je een case study kunt toepassen hangt vooral of het specifieke geval zich daarvoor leent. Om een case study uit te kunnen voeren moeten er immers geschikte cases zijn. Selectie van cases gebeurt dan op basis van de grootste informatierijkheid en variatie en niet op basis van representativiteit. Data-analyse kan bestaan uit beschrijvende statistieken en interpretatie en codering van allerlei kwalitatieve gegevens. In een beschrijvende case study kan de uitkomst een beschrijving zijn van het beleid in de praktijk vanuit een bepaald perspectief (bijvoorbeeld het perspectief van de rijksoverheid) of vanuit meerdere perspectieven (bijvoorbeeld verschillende overheidslagen of doelgroepen).

Daarnaast beantwoord je met een case study vragen die vooral verklarend zijn, bijvoorbeeld hoe en waarom beleid in de praktijk wel of niet werkt en onder welke condities dat beleid werkt. Hoe en waarom beleid in de praktijk wel of niet werkt kan onder andere worden onderzocht door middel van methoden als contribution analysis en/of process tracing. 

In de praktijk zien we geregeld dat er maar één case is die onderzocht kan worden, denk aan verschillende parlementaire enquêtes of onderzoek naar rampen of complexe besluitvormingsprocessen. Enkelvoudige case studies worden vaak gebruikt om te onderzoeken wat er mis is gegaan met beleid en/of uitvoering in een specifiek geval. Andersom zijn case studies ook geschikt voor onderzoek naar succesvol beleid.

Afhankelijk van het type case study en de onderzoeksvraag is kennis nodig van verschillende kwantitatieve en kwalitatieve methoden van dataverzameling en –analyse. Een case study kan worden uitgevoerd op basis van beschikbare data en/of in combinatie met nieuw te verzamelen data. Het is ook belangrijk om een zo objectief mogelijke selectie en afbakening te maken van cases.

Een case study is niet geschikt om te generaliseren naar een hele populatie of om inzicht te krijgen in de omvang van de effecten van beleid. Cases worden doorgaans niet geselecteerd op basis van representativiteit (zoals bij een survey), waardoor statistische generaliseerbaarheid (de kans dat de uitkomsten van het onderzoek in de onderzochte steekproef ook gelden voor de populatie) niet relevant is. De mate waarin bevindingen/conclusies theoretisch generaliseerbaar zijn (in hoeverre ze ook gelden voor niet onderzochte gevallen binnen de reikwijdte van de theorie), hangt af van de onderbouwing van de casusselectie en de plausibiliteit van de argumentatie.

De kosten voor case studies lopen zeer uiteen. De kosten zijn afhankelijk van welke vraag of vragen met de case study beantwoord worden. Daarnaast spelen het aantal te onderzoeken cases, de complexiteit en omvang van de casussen en de beschikbare data een belangrijke rol. Een eenvoudige case study waarbij één behapbare case wordt bekeken met een beperkte diepgang kan in enkele weken tegen beperkte kosten uitgevoerd worden. Meer complexe meervoudige case studies kunnen maanden of zelfs jaren in beslag nemen en honderdduizenden euro’s kosten.

• Yin, R.K. (1984), Case Study Research. Design and Methods, Sage, Thousand Oaks, CA.
• Nutt, P.C. (2002), Why decisions fail. Avoiding the blunders and traps that lead to debacles, Berrett-Koehler Publishers, San Francisco.
• Case study evaluations van de Wereldbank
• Dul, J. & Hak, T. (2008). Case Study Research Methodology in Business Research. Oxford: Butterworth-Heinemann.

Over Process tracing/ Contribution Analysis:

• Beach, D. and Pedersen, R.B. (2012) Process-Tracing Methods: Foundations and Guidelines, Ann Arbor MI: University of Michigan Press
• Schmitt, J., & Beach, D. (2015). The contribution of process tracing to theory-based evaluations of complex aid instruments. Evaluation, 21(4), 429–447.
• Befani, B. and Mayne, J. (2014) ‘Process Tracing and Contribution Analysis: A Combined Approach to Generative Causal Inference for Impact Evaluation’, IDS Bulletin 45.6: 17–36.
• Delahais, T. and Toulemonde, J. (2012) ‘Applying Contribution Analysis: Lessons from Five Years of Practice’, Evaluation 18.3: 281–93
• Lemire ST, Nielsen SB and Dybdal L (2012) Making contribution analysis work: a practical framework for handling influencing factors and alternative explanations. Evaluation 18: 294–309.

• Palladium, Economic Policy Incubator & Policy Entrepreneur INC (2019). What drives policy change in Nepal? A qualitative comparative analysis.
• M. Ehren (2006). Toezicht en schoolverbetering
• Eerste Kamer der Staten-Generaal (2012). Verbinding verbroken? Onderzoek naar de parlementaire besluitvorming over de privatisering en verzelfstandiging van overheidsdiensten. 

Voor het uitvoeren van casestudies kunnen verschillende dataverzamelingsmethoden worden toegepast. Een combinatie van deze dataverzamelingsmethoden is mogelijk.

Casestudies komen in veel verschillende vormen en maten, waar de nadruk kan liggen op zowel kwantitatieve als kwalitatieve data, of een mix van beiden. De meest relevante dataverzamelingsmethodes zijn: